बेइजिङ । कोरोनाभाइरस संक्रमणको कारण हुने रोगको लक्षण, यसको निदान र यसले शरीरलाई कसरी असर गर्छ भनेर अनुसन्धान गर्ने वैज्ञानिकहरूले कोविड- १९ को कारण हुने मृत्यु मुख्यतया प्रतिरक्षा प्रणालीमा सक्रिय रहेको बताएका छन ।

‘फ्रन्टियर्स इन पब्लिक हेल्थ’ पत्रिकामा प्रकाशित एउटा अध्ययनमा अनुसन्धानकर्ताहरूले कसरी यो भाइरसले श्वास प्रश्वास प्रणालिमा संक्रमण गर्दछ, कोषहरू भित्र गुणा बढाउँदछ, र गम्भीर अवस्थाहरूमा प्रतिरक्षा प्रणालीलाई अति सक्रिय बनाउँछ भन्ने कुराहरुलाई चरणबद्ध रूपमा वर्णन गरेका छन ।

वैज्ञानिक भाषामा यसलाई ‘साइटोकाइन स्ट्रोम’ भनिन्छ। ‘साइटोकाइन स्ट्रोम’ सेतो रक्त कोषहरूको हाइपर कृयाकलाप (hyperactivity) को एक अवस्था हो। यस्तो अवस्थामा रगतमा साइकोकिन्सको ठूलो मात्रा उत्पादन हुन्छ। यस अध्ययनका लेखक तथा चीनको जुनी मेडिकल युनिभर्सिटीका प्राध्यापक डेइशुन लियूले भने, “सार्स र म मर्स जस्ता संक्रमण पछि पनि त्यस्तै हुन्छ। तथ्याङकले देखाउँदछ कि कोभिड १९ लाई गम्भीर रूपमा संक्रमित बिरामीहरूले ‘साइटोकाइन स्ट्रोम’ बाट संक्रमित गरे “सिन्ड्रोम” देखा पर्न सक्छ।

“अत्यन्त तीव्र रूपमा बृद्धि हुने साइटोकिन्सले लिम्फोसाइट्स र न्युट्रोफिल्स जस्ता प्रतिरक्षा कोषहरूको अत्यधिक मात्रालाई आकर्षित गर्दछ, जसले यी कोषहरूलाई फोक्सोको टिश्युमा प्रवेश गर्दछ र फोक्सोको क्षति निम्त्याउन सक्छ,” लियूले भने।

अनुसन्धानकर्ताहरु भन्छन कि ‘साइटोकाइन स्ट्रोम’ ले शरीरमा उच्च ज्वरो र रगत जम्मा गर्दछ। उनले भने कि सेता रक्त कोषहरूले स्वस्थ ऊतहरूलाई पनि आक्रमण गर्दछन् र फोक्सो, मुटु, कलेजो, आन्द्रा, मिर्गौला र जननेंद्रियलाई नराम्रो असर गर्छ जसबाट उनीहरूले काम गर्न छाड्छन्।

उनले भने कि फोक्सोले काम गर्न रोक्न सक्दछ किनकि धेरै अङगहरुले काम गर्न बन्द गर्दछ। यो अवस्थालाई ‘तीव्र श्वासप्रश्वासको समस्या सिन्ड्रोम’ भनिन्छ। अन्वेषकहरूले भनेका छन् कि कोरोना भाइरसबाट हुने अधिकांश मृत्यु श्वसन प्रणाली समस्याका कारण हुन्।